Choć najczęściej skurcze mięśni kojarzą się z brakiem magnezu w organizmie, przyczyn ich powstawania jest znacznie więcej. Mogą być między innymi objawem wielu poważnych chorób. Co może wywołać skurcze mięśni? Kiedy warto udać się do lekarza? Sprawdzamy!
Skąd się biorą skurcze mięśni?
To nieprzyjemna przypadłość, która może przydarzyć się nagle. Powstaje pod wpływem impulsów z ośrodków nerwowych w wyniku gwałtownego skrócenia długości włókien kurczliwych mięśniowych jeszcze przez jakiś czas pozostających w napięciu. Skurcz może dotyczyć mięśnia pojedynczego, a także grupy mięśni. Kiedy występuje, pojawia się silny ból i ograniczona ruchomość części ciała, której on dotyczy.
Skurcze są szczególnie dokuczliwe w przypadku mięśni łydek. Dolegliwość zwykle ustępuje samoistnie – trwa od kilku sekund do kilku minut. Jej podłożem może być m.in.:
- zaburzona gospodarka wodno-elektrolitowa,
- nadmierny wysiłek fizyczny,
- przyjmowanie niektórych leków,
- choroba, np. cukrzyca, problemy układu krążenia czy zaburzenia hormonalne.
Przyjrzyjmy się bliżej tym przyczynom.
Skurcze mięśni powstające po wysiłku fizycznym
Dotyczą szczególnie osób uprawiających sport. Skurcze mięśni mogą wystąpić w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego lub tuż po nim. Dlatego niewskazane jest przystępowanie do wyczerpujących ćwiczeń bez wcześniejszego przygotowania organizmu do wzmożonego wysiłku.
Przed rozpoczęciem treningu zadbaj o odpowiednią rozgrzewkę. Intensywność ćwiczeń trzeba zwiększać stopniowo – najpierw wykonywać ruchy, które zbytnio nie obciążają mięśni, a dopiero potem przystąpić do intensywniejszych aktywności. Po ich zakończeniu mięśnie należy rozluźniać poprzez ich rozciąganie. Jeśli zaś już Cię dopadnie skurcz, wskazany jest lekki masaż w miejscu jego wystąpienia, a także delikatne rozprostowanie, np. nóg, gdy przypadłość pojawiła się w kończynach dolnych.
Skurcze wywołane zaburzeniem gospodarki elektrolitowej
Niedobór elektrolitów – jonów przewodzących energię elektryczną – nierzadko powoduje zaburzenie komunikacji między nerwem a mięśniem. Nerwy stają się bardziej uwrażliwione i w efekcie mogą pojawiać się nieprzyjemne skurcze mięśni. Przypadłość ta często dotyczy sportowców i osób intensywnie uprawiających sport. Przy regularnych treningach zaleca się sprawdzanie stanu gospodarki elektrolitowej w organizmie. Niedobór niektórych pierwiastków – magnezu, sodu czy potasu zaburza przewodzenie impulsów nerwowych do mięśni. Niekorzystny wpływ ma też niedobór wapnia, co może doprowadzić do hiperkalcemii. To z kolei – do wystąpienia tężyczki, która objawia się intensywnymi skurczami mięśni.
Jeśli skurcze się nasilają i nawracają, warto wykonać jonogram. To badanie laboratoryjne, które pozwala określić stężenie elektrolitów, a tym samym wskazać, czy poziom składników mineralnych w organizmie jest w normie. W razie zaburzeń gospodarki elektrolitowej i dokuczliwych skurczów należy skonsultować się ze specjalistą.
Skurcze spowodowane problemami z układem krążenia
Nawracające skurcze mięśni i ból nóg mogą świadczyć o miażdżycy tętnic kończyn dolnych. Na skutek zwężenia światła naczyń krwionośnych do kończyn nie dociera odpowiednia ilość krwi. To bywa przyczyną występowania bolesnych skurczów łydek w nocy – często pojawia się też uczucie ciężkości nóg, co może również świadczyć o przewlekłej niewydolności żylnej. Skurcze związane z układem krążenia pojawiają się często w nocy oraz w trakcie wysiłku. Mijają podczas odpoczynku. Poza miażdżycą skurcze mogą być również spowodowane występującym nadciśnieniem tętniczym lub żylakami. Może dochodzić wtedy do zaburzenia ukrwienia kończyn. Towarzyszą temu nierzadko obrzęki stóp i kostek.
Inne możliwe przyczyny skurczów mięśni
Nawracające skurcze mogą też mieć podłoże neurologiczne. Pojawiają się między innymi w przebiegu:
- stwardnienia rozsianego – niepokojące są powtarzające się sztywności oraz skurcze mięśni występujące w nogach. Mogą towarzyszyć temu zawroty głowy oraz problemy z utrzymaniem równowagi,
- choroby Parkinsona – osoby z tym schorzeniem często cierpią na ból i brak ruchu, co nierzadko może prowadzić do silnych skurczów,
- cukrzycy – przy neuropatii cukrzycowej może dochodzić do mrowienia i bolesnych skurczów mięśni nóg,
- chorób tarczycy – aż ok. 35% osób cierpiących na niedoczynność tarczycy skarży się także na skurcze mięśni – nasilają się przy dłuższym trwaniu w bezruchu,
- ostrej niewydolności nerek – mogą występować skurcze mięśni oraz mrowienie w palcach nóg i rąk,
- dystonii – może doprowadzić do skręcania i wyginania różnych części ciała. Jednym z objawów choroby jest tzw. kurcz pisarski. Rozpoznanie tej choroby nie jest proste, czasami mija kilka lub kilkanaście lat do postawienia właściwej diagnozy,
- marskości wątroby – występują wówczas zwłaszcza w nocy. Mogą dotyczyć kończyn, stóp oraz podbrzusza.
Skurcze mięśni mogą być wynikiem udaru cieplnego czy przegrzania organizmu, a także skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków. Poziom potasu i magnezu w organizmie mogą przykładowo zaburzać leki na nadciśnienie, a także moczopędne.
Kiedy warto udać się do lekarza?
Skurcze mięśni związane z niedoborem elektrolitów czy powstające po wysiłku fizycznym i pojawiające się sporadycznie, zazwyczaj ustępują same po kilku sekundach lub minutach. W takich sytuacjach interwencja lekarska nie jest konieczna. Wystarczy wdrożyć właściwą dietę bogatą w witaminy i minerały. Do lekarza warto zgłosić się wówczas, kiedy skurcze nawracają, towarzyszą im uciążliwe zmiany w obrębie skóry, np. zaczerwienienie, a także występują osłabienie, sztywność czy drżenie mięśni. W żadnym razie nie należy ignorować bolesnych skurczy, zwłaszcza jeśli mają one inne podłoże i pojawiają się nader często. Lekarz może zlecić badania, na podstawie otrzymanych wyników postawić diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Więcej porad o zdrowiu szukaj na naszym blogu!
Już wiesz, co może być przyczyną skurczów mięśni i co zrobić, aby im przeciwdziałać. Więcej porad znajdziesz na blogu Apteki pod Gwiazdą, która ma swoje lokalizacje zarówno w mniejszych, jak i większych miastach Polski, m.in. w Stalowej Woli, Rzeszowie, Krośnie czy Leżajsku. Nasza baza wiedzy powstała po to, aby wszyscy zainteresowani mogli lepiej poznać swój organizm: wiedzieli, jakie objawy powinny ich zaniepokoić i kiedy zgłosić się do lekarza. Pamiętaj, profilaktyka jest niezwykle ważna.
