Każdy z nas powinien umieć założyć opatrunek na ranę, ponieważ jest to podstawowy element udzielania pierwszej pomocy. Tym bardziej że na co dzień dość często jesteśmy narażeni na różne skaleczenia, otarcia czy oparzenia. Dowiedz się zatem, jak prawidłowo nakładać opatrunki, a także poznaj ich rodzaje, ponieważ ich właściwe dopasowanie do rany jest również bardzo ważne.
Jak założyć i zmienić opatrunek? Wyjaśniamy!
Założenie opatrunku jest konieczne w przypadku powstania rany, a więc gdy dojdzie do przerwania ciągłości skóry np. wskutek urazu mechanicznego, kontaktu z substancją chemiczną czy też w wyniku oparzenia. Co do zasady takie rany należy opatrzyć w celu uchronienia ich przed czynnikami zewnętrznymi, aby nie dopuścić do zakażenia. Nie jest to jednak tak proste, jak się wydaje, ponieważ zranienia mogą mieć różny charakter, a więc wymagać innej techniki zabezpieczenia. Inaczej należy opatrzyć niewielkie skaleczenie na palcu, a inaczej ranę pooperacyjną czy odleżyny.
Poniżej znajdziesz więc praktyczny poradnik na temat tego, jak założyć i zmienić opatrunek oraz jak go dopasować do rodzaju uszkodzenia skóry.
Jakie materiały opatrunkowe warto mieć w apteczce?
W aptece znajdziesz wiele rodzajów opatrunków. W podstawowym zakresie rozróżnia się te nakładane bezpośrednio na ranę (muszą być one jałowe, a więc poddane procesowi sterylizacji w celu pozbycia się bakterii) oraz te podtrzymujące, nakładane na materiał podstawowy.
Poza tym różnią się one pod wieloma innymi względami np. wielkością, sposobem mocowania do skóry czy też dodatkowymi właściwościami (niektóre pełnią tylko funkcje osłaniające, a inne także chłodzące, absorpcyjne lub bakteriobójcze). W swojej domowej apteczce nie musisz mieć ich wszystkich. Wystarczy, że zaopatrzysz się w podstawowe materiały opatrunkowe, czyli przede wszystkim:
- plastry i przylepce o różnej wielkości i kształcie – przydadzą się do opatrywania skaleczeń i otarć oraz do mocowania innych materiałów zabezpieczających zranioną skórę,
- gazę i gaziki jałowe do robienia kompresów,
- bandaże elastyczne oraz uciskowe – będą potrzebne np. do unieruchomienia zwichniętej kostki.
Oprócz tego należy mieć preparaty do dezynfekcji ran np. płyn z octenidyną.
Istotny jest również dobór opatrunków pod względem materiałów, z jakich są wykonane, ponieważ od tego zależą ich właściwości.
Podział opatrunków ze względu na materiał wykonania
Ze względu na materiał wykonania wyróżniamy następujące opatrunki:
- gazowe – wykonane są z jałowej gazy i przeznaczone do zabezpieczania niewielkich ran o niskim stopniu krwawienia,
- alginianowe – zastosowany w nich materiał z alginianu wapnia po kontakcie ze zranioną skórą zmienia się w wilgotny żel, który pomaga zatamować krwawienie i przyśpiesza proces gojenia,
- hydrożelowe – mają właściwości chłodzące i nawilżające, dlatego polecane są do zabezpieczania oparzeń (również tych słonecznych),
- hydrokoloidowe – mają formą plastrów ze specjalną warstwą z pianki poliuretanowej i materiału hydrokoloidowego, dzięki czemu dobrze wchłaniają wysięk i zabezpieczają ranę przed czynnikami zewnętrznymi, dlatego doskonale sprawdzają się przy leczeniu pęcherzy oraz otarć,
- silikonowe – przeznaczone są głównie do rehabilitacji blizn lub w celach profilaktycznych np. w ostatnim etapie leczenia rany pooperacyjnej,
- poliuretanowe – nazywane inaczej okluzyjnymi, idealnie przylegają do skóry, więc mogą być stosowane w takich miejscach jak np. okolica stawu,
- ze srebrem – dzięki zawartości jonów srebra mają właściwości antybakteryjne i dlatego są zalecane do opatrywania trudno gojących się ran, odleżyn i owrzodzeń.

Pierwsza pomoc w przypadku skaleczeń i zranień
Przejdźmy teraz do wyjaśnienia, jak postępować i zakładać opatrunki w przypadku skaleczeń i zranień. W pierwszej kolejności dokładnie zdezynfekuj dłonie. Jeśli pomocy udzielasz obcej osobie, załóż także rękawiczki ochronne, które zabezpieczą Cię przed kontaktem z jej krwią.
Dalsza procedura pierwszej pomocy przy zranieniu powinna przebiegać w następujący sposób:
- Zatamuj krwawienie – w tym celu należy przyłożyć do rany czysty gazik i delikatnie uciskać nim miejsce zranienia przez kilka minut. W przypadku obfitego krwawienia na kończynie można ją unieść do góry.
- Oczyść ranę – skaleczenie można przepłukać pod bieżącą, zimną wodą lub z użyciem roztworu soli fizjologicznej.
- Odkaź miejsce zranienia – najlepiej zastosować do tego niedrażniący preparat bakteriobójczy, a więc bez zawartości alkoholu.
- Nałóż opatrunek – najpierw dopasuj go do rodzaju i wielkości rany (np. na drobne skaleczenie wystarczy plaster z warstwą ochronną, ale na większy i obficie krwawiący uraz należy zastosować materiał uciskowy). Następnie przyłóż go do zranionego miejsca i precyzyjnie zamocuj do zdrowej skóry.
A jak często zmieniać opatrunki? Przy dużym wysięku należy to robić nawet 2 razy dziennie, za każdym razem dezynfekując ranę. Jeśli krwawienie jest umiarkowane, wystarczy robić to co kilka dni lub gdy dojdzie do przesiąknięcia materiału.
Czy gojenie ran da się przyspieszyć?
Gojenie się skóry można przyśpieszyć poprzez zastosowanie nowoczesnych materiałów opatrunkowych oraz specjalnych preparatów na rany i blizny. Kluczową kwestią jest utrzymanie na jej powierzchni wilgotnego środowiska, ponieważ to sprzyja powstawaniu komórek zdrowego naskórka i prawidłowej odbudowie tkanki. Służą do tego np. wspomniane wyżej plastry hydrokoloidowe czy hydrożelowe.
W aptece znajdziesz także specjalne żele, spraye i maści przyśpieszające proces gojenia się ran oraz zapobiegające powstawaniu blizn. W zależności od rodzaju mogą one mieć nie tylko właściwości nawilżające, ale też antyseptyczne czy nawet dotleniające. Oczywiście przed zakupem takich preparatów należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą (np. farmaceutą), aby pomógł dopasować produkt do konkretnego problemu.
Warto wiedzieć, jak opatrzyć ranę
Nawet niewielkie skaleczenia wymagają odpowiedniego postępowania, dlatego warto wiedzieć, jak opatrywać rany, a także mieć w domu potrzebne do tego opatrunki. Na wypadek konieczności udzielenia pierwszej pomocy swoim bliskim dowiedz się zatem, gdzie znajduje się najbliższa apteka, w której kupisz wszystkie materiały. Przykładowo, Apteka Pod Gwiazdą ma swoje oddziały m.in. w takich miastach jak Białobrzegi, Budy Łańcuckie, Krosno, Leżajsk, Rzeszów oraz Przeworsk.