Płyn Lugola – czym jest?
Od pewnego czasu w przestrzeni medialnej powrócił temat prewencyjnego stosowania płynu Lugola. Wcale jednak nie chodzi o jego stosowanie zewnętrzne, np. do odkażania skóry, a o jego przyjmowanie doustne. Eksperci zalecają jednak bardzo dużą ostrożność, ponieważ suplementacja płynem Lugola nie powinna być realizowana bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej. Czym dokładnie jest ten roztwór i do czego się go używa? Postaramy się odpowiedzieć na te zagadnienia w poniższym materiale.
Płyn Lugola – co to jest? Definicja
Płyn Lugola to roztwór jodu w wodzie, który charakteryzuje się dużym stężeniem tego pierwiastka w swojej zawartości. Preparat jest używany do celów dezynfekcyjnych, np. w przypadku konieczności odkażania ran czy zadrapań. Roztwór Lugola ma także zastosowanie wewnętrzne. Stosuje się go m.in. w przypadku niektórych chorób oraz przed zabiegiem usuwania tarczycy. Wówczas jednak nie mamy do czynienia z apteczną wersją tego preparatu, lecz ze specyfikiem specjalnie przygotowanym do tego celu. Produkt stał się popularny ze względu na jego wykorzystanie tuż po katastrofie elektrowni w Czarnobylu. Jego podawanie miało na celu ograniczenie wchłaniania promieniotwórczych izotopów jodu, co opisuje dokładnie tzw. efekt Wolffa-Chaikoffa. Według szacunków roztwór jodu został w 1989 roku podany kilkunastu milionom Polaków.
Jak działa płyn Lugola?
Płyn Lugola ma działanie dezynfekujące. Może być stosowany do oczyszczania skóry, a także płukania jamy ustnej (w postaci rozcieńczonej). Ze względu na dostępność innych, znacznie bezpieczniejszych produktów, płyn Lugola został wyparty przez szereg innych specyfików dezynfekujących. W związku z tym stosowanie roztworu ogranicza się głównie do podawania go w momencie zaistnienia ryzyka silnego promieniowania radioaktywnego. Podczas rozpadu pierwiastków, związanych np. z awarią reaktora atomowego w niedalekiej odległości, do atmosfery mogą przedostawać się niebezpieczne izotopy. Rozpad jodu oznaczonego jako 131 w dużym uproszczeniu generuje promieniowanie, które jest niebezpieczne dla organizmów żywych. Jednym z zagrożeń jest m.in. postawanie nowotworów, w tym także tarczycy. Podaż płynu Lugola blokuje wbudowywanie się niebezpiecznych cząstek promieniotwórczych do tego gruczołu.
Czy suplementacja jodu przez skórę ma sens?
Jod jest jednym z bardzo ważnych pierwiastków, którego niedobory mogłyby być niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Przyczynia się on m.in. do wytwarzania hormonów tarczycy. Wskazując wprost, bez jodu pewne procesy nie mogłyby zajść w organizmie człowieka. Suplementacja jodem jest wskazana, zgodnie z ogólnie przyjętymi normami. Mimo, iż spożywana żywność nie jest wystarczająco nasycona tym pierwiastkiem, to istnieje szereg produktów żywnościowych, w których jod jest obecny w odpowiednim stężeniu. Przykładem takiego produktu może być sól kuchenna, która od kilkudziesięciu lat nasycana jest właśnie tymże pierwiastkiem chemicznym. Z kolei suplementacja jodu przez skórę ma sens tylko doraźnie. W dłuższej perspektywie czasowej może działać niekorzystnie na ten narząd.
Kiedy zalecane jest doustne zastosowanie płynu Lugola?
Zalecenia dotyczące spożywania płynu Lugola są przedstawiane przez uprawnione do tego instytucje państwowe. W przypadku masowego zagrożenia promieniotwórczego może zostać wydany nakaz suplementowania się płynem Lugola przez społeczeństwo. Warto jednak zaznaczyć, iż nie należy tego robić bez wcześniejszego zalecenia. Roztwór przyjmowany w dużych ilościach może działać bardzo negatywnie na zdrowie, dlatego jego dawkowanie musi określić uprawniony do tego specjalista.

Płyn Lugola na rany – jak działa?
Płyn Lugola charakteryzuje się silnym działaniem antyseptycznym. Likwiduje drobnoustroje i zwalcza wirusy znajdujące się na skórze. Wykorzystywany jest do dezyfekowania różnego rodzaju ran powierzchniowych, ale jedynie w przypadku nieotwartych zmian. Stosowanie polega na namoczeniu wacika lub gazika kilkoma mililitrami roztworu. Następnie przykłada się je do skóry. Nie powinno się stosować płynu Lugola w przypadku obrzęków czy bezpośrednio na błony śluzowe. Z płynu Lugola nie mogą korzystać m.in. dzieci, u których zbyt duża podaż jodu może wywołać problemy z niedoczynnością gruczołu tarczycy.
Płyn Lugola a jodyna – czym się różnią?
Płyn Lugola i jodyna mają wiele cech wspólnych, jednakże nie jest to ten i sam produkt. Jodyna różni się przede wszystkim tym, że nie jest roztworem wodnym, ale alkoholowym. Ma także znacznie inne stężenie jodu w swoim składzie. Jodyna nie może być stosowana doustnie, podobnie zresztą jak płyn Lugola. Ten drugi jest sprzedawany zwykle pod postacią nieoczyszczoną, dlatego jego spożycie mogłoby niekorzystnie wpłynąć na zdrowie osoby przyjmującej.
Czy płyn Lugola jest bezpieczny dla zdrowia?
Doraźne stosowanie płynu Lugola na otarcia czy zadrapania nie jest niebezpieczne. Roztwór był także stosowany tuż po katastrofie elektrowni atomowej na Ukrainie. Nie powinno się jednak spożywać tego produktu bez konkretnego zalecenia instytucji odpowiedzialnej za informowanie o potencjalnym skażeniu, czyli np. Państwowej Agencji Atomistyki. Płyn Lugola stosowany zgodnie z zastosowaniem nie powinien być niebezpieczny. Należy jednak pamiętać, że istnieje szereg przeciwwskazań do jego stosowania.
Płyn Lugola i zagrożenie radioaktywne
Państwowa Agencja Atomistyki jest jednym z organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jądrowe Polski. Instytucja przeciwdziała tym zagrożeniom i informuje społeczeństwo o zdarzeniach związanych z naruszeniem ochrony radiologicznej. Wśród narzędzi udostępnionych publicznie znajduje się m.in. radar rozkładu mocy promieniowania gamma, który jest wskaźnikiem określającym sytuację radiacyjną w Polsce. W skrajnych przypadkach, np. związanych z wybuchem elektrowni jądrowej czy bomby atomowej, instytucja – we współpracy z ministerstwami –może zalecić szereg działań związanych z ochroną zdrowia obywateli. W tym także, oczywiście, stosowanie określonych roztworów chemicznych i medykamentów.
Płyn Lugola – przeciwwskazania do stosowania
Istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania płynu Lugola. Dotyczy to m.in. osób z nadwrażliwością na ten składnik chemiczny. Stosowanie płynu Lugola może być również niezalecane dla osób z chorobami tarczycy, ponieważ jod może nasilać objawy choroby. Płyn Lugola jest przeciwwskazany do stosowania u kobiet w ciąży i karmiących piersią, ponieważ jod może przenikać do płodu lub do mleka matki i być szkodliwy dla dziecka. Wśród innych przeciwwskazań wyróżnia się także: niewydolności narządów, gruźlicę i długotrwałe stosowanie.
Płyn Lugola – skutki uboczne, o których należy wiedzieć
Profilaktyczne przyjmowanie płynu Lugola nie jest uzasadnione. Wskazuje się, że roztwór może być winowajcą wielu negatywnych stanów organizmu. Podaż jodu może prowadzić do szeregu reakcji alergicznych, a także powstawania problemów z tarczycą. Objawem szkodliwości są także wymioty, biegunki, nieżyty, zapalenia i podrażnienia błon śluzowych. Istotne jest, aby skonsultować jego przyjmowanie z lekarzem.
Płyn Lugola – opinie
Wraz z konfliktem na Ukrainie wzrosło zainteresowanie płynem Lugola wśród Polaków. Doniesienia o ryzyku uwolnienia się czynników promieniotwórczych z elektrowni w Czarnobylu pchnęło wiele osób do poszukiwania płynu Lugola w aptekach i w Internecie. Warto jednak zaznaczyć, że nie wydano żadnych zaleceń dotyczących potrzeby przyjmowania tego preparatu. Należy pamiętać, że promieniotwórczy jod jest tylko jednym z wielu składników obecnych w radioaktywnej chmurze. Oprócz niego znajduje się także izotop cezu, przed którym płyn Lugola nie chroni.