Lęk antycypacyjny. Czym jest i jakie są jego objawy?
Niejednokrotnie zdarzyło się, że przed jakąś sytuacją w przyszłości czułeś strach, a nawet panikę. Ogólnie rzecz biorąc, przewidywanie pewnych przyszłych wydarzeń, pewnych zagrożeń, może być dobre, ponieważ pomaga zaplanować działania i reakcje, jakie będziemy mieli, gdy to się naprawdę stanie. Jednak to oczekiwanie staje się patologią, gdy myśli przekraczają granice rzeczywistości powodując stan lękowy. Lęk antycypacyjny to uczucie strachu przed czymś, zanim to się stanie, tzn. w obliczu pewnej sytuacji umysł myśli negatywnie o przyszłości i przewiduje zagrażające wydarzenia. W takich sytuacjach organizm jest uaktywniony i działa, zanim pojawi się zagrożenie, zagrożenie, które w większości przypadków nie jest realne. Uczucie to staje się problemem, gdy pojawia się trudność w przyjęciu założenia, że jest wysoce nieprawdopodobne, że stanie się coś strasznego. Ludzie, którzy cierpią na lęk antycypacyjny, na ogół nie są w stanie tolerować niepewności i muszą mieć kontrolę nad wszystkim wokół siebie.
Czasami lęk antycypacyjny pojawia się bez wyraźnej przyczyny, ale najczęściej jest spowodowany czymś, co wydarzyło się w przeszłości. Lęk antycypacyjny może pojawić się jako konsekwencja wcześniejszej traumy, z powodu której doznali ataku lęku, powoduje to, że odczuwają lęk przed każdą sytuacją, która przypomina tę z przeszłości. Lęk antycypacyjny może pojawić się również w wyniku fobii, która uniemożliwia pozytywne myślenie o przyszłych sytuacjach, w których trzeba będzie się z nią zmierzyć.
Symptomy
Lęk antycypacyjny jest realnym problemem, którego nie należy lekceważyć, ponieważ prezentuje bardzo poważne objawy, które mogą wpływać nie tylko na zdrowie psychiczne, ale również fizyczne. Fizyczne objawy lęku antycypacyjnego są bardzo podobne do objawów lęku i mogą być tak intensywne, że czasami cierpiący mogą myśleć, że mają atak serca. Do najczęstszych fizycznych objawów lęku antycypacyjnego należą:
- napięcie mięśniowe,
- pocenie się,
- palpitacje i/lub tachykardia,
- silny i uporczywy ból głowy,
- dławienie się lub trudności w oddychaniu,
- drżący głos,
- zawroty głowy i mdłości,
- problemy z trawieniem.
Oprócz objawów fizycznych, lęk antycypacyjny może grać z nastrojem osoby cierpiącej, sprawiając, że czuje się ona zła, zdezorientowana, beznadziejna, drażliwa lub smutna. To z kolei może skończyć się wpływając na ich zdolność do koncentracji i podejmowania decyzji, co może zmniejszyć ich wydajność we wszystkich aspektach ich życia.
Jak radzić sobie z lękiem antycypacyjnym?
W obliczu problemu, jakim jest lęk antycypacyjny, istnieje szereg wskazówek i porad, które można zastosować, aby zmniejszyć skutki, jakie wywołuje.
Kontrolowanie emocji
Wskazane jest odkrycie emocji, które wywołują lęk, w tym celu najlepiej wziąć głęboki oddech i zrelaksować się. Kiedy już panujesz nad swoimi emocjami, możesz racjonalnie ocenić sytuację.
Nazywanie negatywnych myśli
Bardzo korzystne jest, aby spróbować odkryć, które są negatywne myśli, które prowokują stan lęku, najlepiej zapisać je na kartce papieru. Robiąc to, osoba cierpiąca na lęk antycypacyjny może zdać sobie sprawę, że skupia się bardziej na rzeczach, które mogą pójść źle, niż na pozytywnych aspektach.
Rozbijanie myśli
Po odkryciu, które negatywne myśli motywują stan lęku, korzystnie jest wziąć każdą z tych myśli i ocenić, jaka byłaby najgorsza sytuacja, w której mogłyby one rzeczywiście wystąpić. W tym momencie osoba zainteresowana prawdopodobnie uświadomi sobie, że możliwe sytuacje nie są tak złe, jak początkowo sądzono.
Zmiana koncentracji uwagi
Należy zmienić nastawienie i spróbować zmienić te negatywne myśli na bardziej pozytywne. Jest to bardzo trudne zadanie, ale warto spróbować, gdyż nie wyeliminuje to problemu, ale pomoże lepiej sobie radzić.
Przygotuj się na niepewność
Kiedy już udało Ci się ocenić i zmienić w pewnym stopniu negatywne myśli, czas przygotować się do życia z niepewnością. Musisz mieć świadomość, że życie to ciągła niepewność i że nie możesz mieć kontroli nad przyszłymi wydarzeniami.
Leczenie
Lęk antycypacyjny, podobnie jak lęk, jest stanem doskonale uleczalnym. Osoby, które cierpią lub sądzą, że cierpią na lęk antycypacyjny, powinny najpierw skorzystać z pomocy specjalisty, który ma wystarczającą wiedzę do jego leczenia, np. psychologa lub psychiatry. Leczenie lęku antycypacyjnego odbywa się zazwyczaj poprzez psychoterapię, leki lub połączenie obu tych metod. Istnieje jednak szereg rzeczy, które można zrobić na własną rękę, aby zmniejszyć skutki lęku antycypacyjnego.
Zmiana stylu myślenia
Choć na początku może się to wydawać trudne, staraj się myśleć pozytywnie i dokonywać bardziej realistycznych interpretacji rzeczywistości.
Wykonywanie ćwiczeń fizycznych
Uprawianie sportu i ogólnie ćwiczeń fizycznych pomaga odwrócić uwagę, zrelaksować się i uwolnić dodatkową adrenalinę, która jest produkowana podczas odczuwania niepokoju.
Rozproszenie uwagi
Bardzo korzystne dla umysłu jest znalezienie zajęcia, które sprawia nam przyjemność i które może zmniejszyć niepokój. Dobrym pomysłem jest wykonanie czynności, która zajmuje umysł, np. czytanie książki, wyjście ze znajomymi, pójście do kina itp.
Techniki relaksacyjne
Istnieją techniki relaksacyjne, które można wykorzystać do uspokojenia kryzysu lękowego. Wiele z tych technik należy wykonywać tylko z psychologiem, ale są takie sporty jak joga i pilates, które pomagają kontrolować oddech, zrelaksować się i zobaczyć dobrą stronę rzeczy.
