Kaszel jest dolegliwością, z którą styczność miał w życiu każdy. To odruch obronny organizmu wynikający z działania czynników, które podrażniają błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Należy do najczęstszych objawów infekcji układu oddechowego, lecz jego przyczyny mogą być różne, tak samo jak jego rodzaje. W większości przypadków znika po kilku dniach, lecz niekiedy utrzymuje się kilka tygodni, a nawet miesięcy. Co jeszcze trzeba wiedzieć o kaszlu? W jaki sposób go leczyć?
Czym jest kaszel?
Kaszel jest fizjologicznym, bezwarunkowym odruchem, który pomaga oczyścić drogi oddechowe z różnych zanieczyszczeń znajdujących się w powietrzu, a także ze śluzu. To podstawowy mechanizm obronny organizmu. Występuje na skutek pobudzenia obszarów kaszlowych, które są umiejscowione w krtani, tchawicy, oskrzelach oraz nosogardzieli. Odruch ten może zostać wywołany też poprzez pobudzenie impulsów z tkanki płucnej bądź opłucnej i przepony. Niekiedy jego przyczynę stanowi poważniejsza choroba – może o tym świadczyć utrzymywanie się kaszlu przez długi czas. Przyczyny są różne w zależności od tego, czy mowa o kaszlu ostrym czy przewlekłym. Nie bez znaczenia pozostaje też wiek osoby chorej. Kaszel bywa produktywny, niezbędny do usunięcia z dróg oddechowych nagromadzonej i zanieczyszczonej wydzieliny bądź nieproduktywny – nie przynosi żadnych korzyści, a ponadto wiąże się z niebezpiecznymi dla zdrowia zagrożeniami.
Przyczyny kaszlu
Przyczyn kaszlu jest naprawdę bardzo wiele. Może on być wywoływany przez:
- podrażnienie błony śluzowej dróg oddechowych na skutek dużej ilości gazów drażniących, pyłów, wydzieliny bądź różnego rodzaju czynników chorobotwórczych,
- zapalenie płuc,
- podrażnienia kory mózgowej,
- odruchy pochodzące z innych narządów,
- infekcje bakteryjne i wirusowe,
- obecność ciała obcego,
- zatorowość płucną,
- palenie tytoniu,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- niewydolność serca,
- spływanie wydzieliny z tylnych nozdrzy po tylnej ścianie gardła,
- astmę,
- przewlekłe zapalenie oskrzeli,
- krztusiec,
- nowotwór nagłośni,
- przebyte niedawno infekcje dróg oddechowych,
- gruźlicę.
Podczas szukania przyczyn kaszlu niezbędne jest ustalenie, czy jego charakter jest ostry, czy przewlekły, a także czy ma się do czynienia z kaszlem suchym, czy mokrym, któremu towarzyszy wykrztuszanie zawartości dróg oddechowych. Nie bez znaczenia będzie też pora dnia, w której występuje dolegliwość.
Jakie są rodzaje kaszlu?
Kaszel suchy to ten, który nie wiąże się z odkrztuszaniem plwociny. Na ogół pojawia się na początku ostrych procesów zapalnych dróg oddechowych. Kaszlowi mokremu towarzyszy odkrztuszanie. Rodzaj ten jest charakterystyczny dla przewlekłych procesów zapalnych, rozstrzeni oskrzeli, ropni płuc i innych. Można wyróżnić też kaszel ranny. Wynika on z gromadzenia się w trakcie nocy wydzieliny w oskrzelach. Czasami sygnalizuje występowanie przewlekłego zapalenia oskrzeli. Kaszel może być ostry, podostry oraz przewlekły. Ostry kaszel trwa krócej niż 3 tygodnie. To on występuje powszechnie w przypadku przeziębienia, zapalenia płuc czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Długość trwania kaszlu podostrego wynosi między 3 a 8 tygodni. Jeśli odruch kaszlowy utrzymuje się powyżej 8 tygodni, mówi się o kaszlu chronicznym. Jego utrzymywanie się może mieć związek zarówno z chorobami układu oddechowego, jak i ze schorzeniami związanymi z innymi układami w organizmie.
Leczenie kaszlu
Przed rozpoczęciem leczenia należy prawidłowo ustalić przyczynę wystąpienia kaszlu. Podczas diagnostyki lekarz powinien oszacować, czy pacjent odkrztusza ropną wydzielinę czy też śluzową, rzadką czy gęstą. Kolor plwociny bywa żółty, zielony lub przezroczysty. Jeśli w wydzielinie widać krew, może to być sygnał, że pacjent choruje na zapalenie płuc lub inne groźne schorzenie. Częstym problemem jest ten związany z rozróżnieniem kaszlu mokrego i suchego. Pierwszy z nich pojawia się zazwyczaj po kilku dniach infekcji, kiedy wydzielina spływa do dróg oddechowych. Wtedy można poczuć jej odrywanie się. Kaszel suchy należy zamienić w kaszel mokry. W leczeniu tej dolegliwości powszechnie stosuje się syrop na kaszel. Dostępne są różnego rodzaju preparaty, możliwe do kupienia bez recepty lub wydawane jedynie na polecenie lekarza. Syrop na suchy kaszel ma zazwyczaj działanie przeciwkaszlowe, a jego zadaniem jest ulżenie pacjentowi poprzez łagodzenie odruchu. Takie preparaty zawierają w składzie np. tymianek czy podbiał. Trzeba pamiętać o nawilżaniu pomieszczeń, w których przebywa chory. Pomocne może okazać się też rozgrzewanie ciała. Osoby, które nie chcą kupować różnego rodzaju preparatów, decydują się czasami na uniwersalny syrop na kaszel suchy i mokry. Ciągłe odkrztuszanie może prowadzić do bólu gardła, dlatego warto zaopatrzyć się też w tabletki do ssania łagodzące tę dolegliwość. By napady kaszlu mniej dokuczały w nocy, można podwyższyć wezgłowie łóżka. Uniesienie głowy i tułowia pozwala na zachodzenie lepszej wentylacji. Ponadto osoba chora powinna unikać zadymionych pomieszczeń i palenia papierosów.
Domowe sposoby na kaszel
Choć domowe sposoby na kaszel nie zastąpią leków przepisanych przez lekarza, mogą wspomóc proces leczenia. Popularną od wielu lat metodą walki z kaszlem jest stosowanie syropu z cebuli. Warzywo to, tak samo jak czosnek, uchodzi za naturalny antybiotyk. Świetnie radzi sobie z objawami infekcji, eliminuje bakterie i wirusy, wykazuje działanie przeciwzapalne oraz wykrztuśne. Do przygotowania syropu potrzebny będzie również cukier lub miód. Warto też wykonywać inhalacje na bazie ziół. Zioła mają właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne, w związku z czym redukują ból i przyspieszają regenerację nabłonka. Dobrze jest stosować wywar z szałwii pod postacią naparu. Służy on do płukania chorego gardła. Czynność tę należy przeprowadzać kilka razy dziennie, najlepiej co 3 godziny. Ulgę w suchym, uporczywym kaszlu przynosi napar przyrządzony na bazie siemienia lnianego. Siemię ma właściwości nawilżające błonę śluzową, zmniejsza ból gardła i rozrzedza zalegającą wydzielinę.
Nasze preparaty.
Syrop na kaszel mokry
