Pojawienie się pierwszego ząbka to jeden z ważniejszych i bardziej wyczekiwanych momentów w życiu każdego niemowlaka. Zanim jednak malutki siekacz przebije się przez dziąsło, dziecko i rodzice prawdopodobnie będą musieli przeżyć sporo ciężkich chwil. Nie jest to jednak regułą. Ząbkowanie to bardzo indywidualny proces, który może przebiegać na wiele sposobów. Podpowiadamy, na jakie objawy zwrócić uwagę, by mieć pewność, że wyrzynanie zębów właśnie się zaczyna. Przeczytaj i dowiedz się, w jaki sposób można ulżyć maluchowi w bólu i o czym pamiętać, by już od pierwszego ząbka prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej.
Kiedy zaczyna się ząbkowanie u niemowląt?
Trudno wskazać konkretny moment, bo to bardzo indywidualne. Zazwyczaj ząbkowanie rozpoczyna się około 6. miesiąca życia. Zdarzają się jednak maluchy, u których pierwsze zęby pojawiają się już w 4-5. miesiącu i takie, które pozostają bezzębne nawet do 11. miesiąca. Żaden z tych przypadków nie jest nieprawidłowy i nie powinien budzić niepokoju u rodziców. Dopiero kiedy dziecko skończy roczek, a w jego buzi w dalszym ciągu nie ma ani jednego zęba, warto umówić się na konsultację ortodontyczną.
Jakie są typowe objawy ząbkowania?
Dziecko, które zaczyna ząbkować, zazwyczaj jest niespokojne, drażliwe, bardziej marudne i płaczliwe. Jego dziąsła stają się zaczerwienione i nabrzmiałe. Aby złagodzić świąd, dziecko może próbować wkładać do buzi ręce lub różne przypadkowe przedmioty. Zwiększa się produkcja śliny. Maluch może nie mieć apetytu. Możliwe jest również wystąpienie luźniejszego niż zwykle stolca.
I ponownie – opisane objawy należą do najczęściej występujących, nie oznacza to jednak, że z całą pewnością zaobserwujesz je również u swojej pociechy. Zdarzają się nawet takie maluchy, u których ząbkowanie przebiega praktycznie bezobjawowo, a rodzice zauważają pierwszy ząbek dopiero wtedy, gdy coś białego zalśni w buzi niemowlaka albo zastuka o łyżeczkę przy karmieniu.
Co pomaga na bolesne ząbkowanie?
W aptekach dostępne są specjalne żele znieczulające na ząbkowanie. Świetne efekty przynosi również gryzienie chłodnych przedmiotów, na przykład specjalnego wodnego gryzaka, który można umieścić w zamrażarce. Naturalna alternatywa dla niego to schłodzony ogórek lub seler naciowy. Jeśli wyrzynaniu się pierwszych ząbków towarzyszą silny ból i gorączka, a maluch ma problemy ze snem, można sięgnąć również po preparaty zawierające w swoim składzie paracetamol lub ibuprofen, zwracając uwagę na to, by ich dawka była dostosowana do aktualnej wagi niemowlęcia. W przypadku gdy objawy utrzymują się przez dłuższy czas lub nasilają się, zamiast ustępować, warto rozważyć konsultację z lekarzem.
Ulgę w bólu związanym z ząbkowaniem może przynieść maluchowi również delikatny masaż przy pomocy specjalnej silikonowej szczoteczki lub nakładki na palec. W ten sposób przyzwyczaisz go również do pierwszych zabiegów higienicznych w obrębie jamy ustnej, co z pewnością zaprocentuje w przyszłości.
Problemem może okazać się także nadmierna produkcja śliny, która często powoduje zaczerwienienie i podrażnienie skóry wokół ust. Aby temu zapobiec, należy regularnie osuszać te okolice, na przykład przy pomocy miękkiej pieluszki, i stosować delikatne kremy o działaniu natłuszczającym.
W jakiej kolejności wyrzynają się zęby mleczne?
Zazwyczaj pierwsze pojawiają się górne lub dolne siekacze, nie jest to jednak regułą. Zdarzają się dzieci, u których już na samym początku wyrzyna się kilka ząbków jednocześnie. Schemat pojawiania się kolejnych zębów przedstawia poniższa tabela.
Kalendarz ząbkowania
|
Zęby
|
Wiek, w którym powinny się pojawić
|
|
Sieczne przyśrodkowe (jedynki)
|
6-12 miesięcy
|
|
Sieczne boczne (dwójki)
|
9-16 miesięcy
|
|
Kły
|
16-23 miesiące
|
|
Pierwsze zęby trzonowe
|
13-19 miesięcy
|
|
Drugie zęby trzonowe
|
23-33 miesiące
|
Łącznie zębów mlecznych jest 20. W większości przypadków jako ostatnie powinny pojawić się piątki, zwykle nie później niż do 33. miesiąca życia. Warto zdawać sobie sprawę, że taka kolejność jest umowna i jeśli u Twojego malucha ząbki będą pojawiać się w innym porządku, nie jest to nic złego. Jeśli jednak do trzeciego roku życia dziecko nie ma jeszcze kompletu mlecznego uzębienia, dobrze jest skonsultować się z lekarzem.
Jak dbać o pierwsze zęby dziecka?
Jeszcze przed pojawieniem się pierwszych ząbków, dobrze jest zaznajomić dziecko ze szczoteczką, delikatnie masując mu dziąsła. Przy okazji jest to kolejny sposób na ulżenie w bólu związanym z ząbkowaniem. Jeśli maluch od początku będzie przyzwyczajony do tego rodzaju zabiegów higienicznych, regularne mycie zębów również powinno przychodzić z łatwością. Aby było jeszcze przyjemniejsze, możesz połączyć je z zabawą, na przykład śpiewaniem tematycznych piosenek.
Ważne, by już od pierwszego ząbka używać pasty z fluorem, która stanowi najskuteczniejsze zabezpieczenie przed próchnicą, a także szczoteczki z miękkim włosiem i odpowiednio małą główką. Tak jak w przypadku dorosłych, kluczowe znaczenie ma systematyczność. U niemowląt zęby również należy być dwa razy dziennie, rano i wieczorem, a po wieczornym myciu unikać już podawania pokarmów i napojów. Dopiero ok. 8 roku życia dziecko jest na tyle sprawne manualnie, by samodzielnie umyć zęby z wystarczającą starannością. Wcześniej powinni pomagać mu w tym rodzice.
W ramach profilaktyki należy także ograniczyć ilość cukru w diecie swojej pociechy do minimum, a najlepiej zupełnie go wyeliminować z posiłków, przynajmniej do ukończenia przez malucha roku. Do picia poza mlekiem najlepiej podawać niemowlęciu czystą wodę, ponieważ słodkie napoje w znaczący sposób przyczyniają się do rozwoju próchnicy u najmłodszych.
Pomóż swojemu dziecku spokojnie przejść ząbkowanie
Co jeszcze możesz zrobić, by Twoja pociecha jak najlepiej zniosła ząbkowanie? Przede wszystkim zachować spokój, chociaż w takiej sytuacji z pewnością nie jest to proste. Zarówno stres, jak i opanowanie rodzica udzielają się jednak dziecku i właśnie dlatego należy zadbać o pozytywne nastawienie. Dobrze jest też przygotować się odpowiednio na moment pojawienia się pierwszego ząbka, kupując gryzaki czy preparaty przeciwbólowe. Warto sprawdzić, gdzie w okolicy znajduje się najbliższa apteka, gdyby mimo wszystko czegoś zabrakło. Apteka pod Gwiazdą ma swoje oddziały na przykład w Białobrzegach, Rzeszowie czy Brzesku. Bogatszy o tę wiedzę będziesz mógł skuteczniej wspierać swoje dziecko w tym trudnym dla niego okresie.
